با گونه‌های درخت اورس یا سرو کوهی بیشتر آشنا شویم
در این مطلب گونه‌های درخت اورس معرفی شده است. وضعیت چندین گونه از درختان جونیپر هنوز درمیان تعدادی زیادی از گیاه‌شناسان مورد اختلاف نظر است. به‌طور کلی ما از شیوه ارائه شده در «چک لیست جهانی خانواده گیاهان منتخب» (http://wcsp.science.kew.org/qsearch.do) پیروی می‌کنیم که درخت جونیپروس اکسلسا را به معنای دقیق، با گسترهای از منطقه بالکان اروپا تا قفقاز می‌پذیرد. جونیپروس پولیکارپوس، که قبلاً به‌عنوان زیرگونه‌ای از جونیپروس اکسلسا درنظر گرفته می‌شد، با گسترهای از شمال شرقی ترکیه تا ترکمنستان متمایز دیده می‌شود، درحالیکه جونیپروس سراوچانیکا (که نیز قبلاً به‌عنوان یک زیرگونه درنظر گرفته می‌شد)، با گستره شرقی‌تری از ایران و آسیای مرکزی تا هیمالیاهای غربی نیز متمایز تلقی می‌شود.
نام رایج: جونیپر یونانی
اطلاعات کلی
درخت اورس یا همان سرو کوهی با نام علمی جونیپروس اکسلسا، درختی همیشه سرسبز با تاجی باریک و هرمی شکل در دوران نونهالی است که با افزایش سن آن گسترش می‌یابد. ارتفاع آن می‌تواند 4 تا 12 متر باشد و گاهاً به 20 تا 25 متر نیز می‌رسد. قطر تنه در درختان بزرگتر می‌تواند به 150 تا 250 سانتیمتر برسد. این گیاه دارای طیف گستردهای از مصارف محلی است که اغلب برای تهیه غذا، دارو و طیف وسیعی از موارد مصرفی از آن استفاده می‌شود. شاخ و برگ درخت ارس در بازارهای محلی برای استفاده به‌عنوان بخور فروخته می‌شود. اورس به‌عنوان یک گیاه زینتی در باغها کاشته می‌شود.پراکنش ارس بسیار گسترده است و در بسیاری از مناطق به چشم می‌خورد. اگرچه در بعضی مناطق، به‌ویژه در آسیای مرکزی، تعداد زیرگونه پولیکارپوس رو به کاهش است، اما هیچ نشانه‌ای از کاهش کلی تعداد این گیاه وجود ندارد. این گیاه در فهرست قرمز گونه‌های درمعرض خطر IUCN در رتبه «حداقل نگرانی» ثبت شده است (2013). لازم به ذکر است در برخی مناطق مانند ایران اطلاعاتی در رابطه با جمعیت درخت اورس که موثق باشد وجود ندارد. دامنه گستردگی این گیاه شامل اروپای جنوب شرقی تا غرب آسیا – بالکان، ترکیه، لبنان، قفقاز و ایران است.
زیستگاه درخت ارس
در بوته‌زارها، جنگل‌های برگ‌ریز و جنگل‌های مخروطی، استپ‌های کوهستانی Seriphidium maritimum و در رشته کوه‌های آلپ عمدتاً در شیب‌های آهکی خشک، گاهاً برروی سنگ‌های سیلیسی. در ارتفاعات از 100 تا 3950 متر می روید و تا حدودی شاخص ارتفاع به حساب می آید.
جزئیات کشت درخت ارس
سرو کوهی یا درخت اورس با نام علمی جونیپروس اکسلسا عمدتاً در آب‌وهوای قارهای غرب آسیا با تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای نسبتاً سرد یافت می‌شود. عمدتاً در مناطقی رشد میکند که میانگین بارندگی سالانه در آن بین 500 تا 1000 میلیمتر است. این گیاه نسبت به سرما تقریباً مقاوم است و قادر است هوای سرد را تا 20- درجه سانتیگراد در دورههای کوتاهمدت در حالت خواب تحمل کند. در دوران نونهالی لطیفتر هستند و عموماً برای رشد نیاز به موقعیتی محافظت شده دارند.
ارس در خاکهای خشک رشد خوبی دارند. در بیشتر خاک‌ها با وجود زهکشی مناسب رشد موفقیت‌آمیزی دارند، خاک خنثی یا نسبتاً قلیایی را ترجیح میدهند و در خاکهای گچی نیز رشد خوبی دارند. گیاهان ریشهدار در تحمل خشکی بسیار مقاوم هستند. رشد درخت به کندی صورت میگیرد و نزدیک به دو قرن یا حتی بیشتر طول میکشد تا به اندازه قابلقبول جهت برداشت الوار و محصولات چوبی برسند، بنابراین بهرهبرداری از آنها برای الوار مناسب، اما در مقیاس تجاری پایدار نخواهد بود.
سرو کوهی گیاهی با کاربرد زینتی
این گیاه، گاهاً به‌عنوان یک گیاه زینتی در باغها کاشته می‌شود.
شاخ و برگ خرد شده رایحه صمغی گرمی را منتشر میکند.
معمولاً تک‌پایه‌ای هستند، اگرچه گاهیاوقات گونه‌های دوپایه‌ای نیز یافت می‌شود – دراینصورت برای کاشت بذر، گیاه نر و گیاه ماده باید درکنار هم کاشته شوند.