جنگل بارانی
اولین تصویر از کره زمین سیاره ایی سبز و آبی با رگههای خاکیرنگ است. بخش بزرگی از کره زمین را آب تشکیل داده و جنگل ها که ریههای این سیارهاندبخشس کمی از کره زمین را به خود اختصاص داده است. از مهمترین عناصر جهان برای بقای انسانها. مهمترین این جنگلها جنگلهای بارانی است که دربرگیرنده حدود 75 درصد تمام گونههای جانوری و دوسوم از تمامی گیاهان گلدار کره زمین است، که در اثر قطع درختان بهصورت بیرویه و همینطور دامداری و گرمایش زمین روزبهروز از وسعت آنها کاسته میشود.
عمر جنگلهای بارانی به صدها میلیون سال میرسد و همواره این جنگلها بهصورت کلی به دو دسته تقسیم میگردند، جنگلهای بارانی حاره ایی و جنگلهای بارانی معتدل. جنگلهای بارانی اغلب جنگلهای انبوهی هستند با درختان بلند و گیاهان پهنبرگ که بارش زیاد باران و گرمای هوا که در روز تا 34 درجه و در شب حداقل 20 درجه سانتی گراد است باعث شده تا گیاهان در این مناطق بهصورت بیوقفه رشد کنند و این جنگلهای بسیار انبوه زیبا را به وجود آورند.
جنگلهای بارانی حاره ایی
حدود 6 درصد از مساحت کره زمین را جنگلهای بارانی حاره ایی یا Tropical rainforests تشکیل داده است که این جنگلها حدود 40 درصد از اکسیژن موردنیاز کره زمین را تولید میکنند. عمده این جنگلها در آمریکای جنوبی و مرکزی، آفریقا مرکزی و غربی، هند غربی، آسیای جنوب شرقی، جزیره گینهنو، نیوزلند و بخشی از استرالیا قرارگرفته است که در این مناطق با تابش مستقیم خورشید دما و انرژی بالایی از خورشید به زمین منتقل میگردد که باعث ایجاد رطوبتی در حدود 77 تا 88 درصد میشود. رطوبت بالا به طبع باران زیاد را نیز به همراه دارد و میزان بارش باران در این مناطق از 20 تا 100 سانتیمتر در سال است.
جنگلهای بارانی معتدل
نوع دیگری از جنگلهای بارانی، جنگلهای بارانی معتدل یا Temperate rainforest است که به نسبت جنگلهای بارانی حاره ایی دمایی معتدلتر و بهمراتب خنکتر را دارا است. بیشتر این نوع جنگلها در مناطق سواحل شمال غرب آمریکای شمالی، شیلی، بریتانیا، نروژ، ژاپن، نیوزلند و استرالیا بیشتر یافت میشوند اما این جنگل هارا میتوان در نقاط بیشتری یافت مانند مناطقی با آبوهوای مرطوب اقیانوسی، آبوهوای مرطوب نیمه گرمسیری، آبوهوای خفیف (ملاک مقدار بارش سالانه نیست بلکه تعداد روزهای ابری و قابل بارش برف و باران است) . ملموسترین مثال برای این جنگلهای بارانی معتدل میتوان جنگلهای هیرکانی شمال ایران را نام برد که از استان خراسان آغاز و از گلستان و مازندران و گیلان عبور کرده و تا استان اردبیل کشیده شده است که این جنگلها از طریق تغذیه از رطوبت دریای خزر میلیونها سال پیش به وجود آمدهاند.
خطرات تهدیدکننده جنگلهای بارانی
از سال 1990 تا 2020 در حدود 178 میلیون هکتار کاهش مساحت جنگلهای جهانی داشتهایم، جنگلهایی که ریههای کره زمین محسوب میشوند. پدیدههایی مانند گرمایش زمین و قطع بیرویه درختان و دامداری و شکار حیوانات ازجمله موارد تأثیرگذاری هستند که در از بین رفتن جنگلها دخیل هستند. طی یک تحقیق علمی دانشمندان این موضوع را اعلام کردن که با خوردن هر همبرگر مکدونالد ما باعث قطع دو تا سه درخت از جنگلهای بارانی میشویم و برای حفظ این جنگل ها برخی از شرکتها خرید چرم از نواحی جنگلهای بارانی را متوقف کردهاند. دامداری و کشاورزی بیرویه از عوامل مهم دیگر در از بین رفتن جنگلها است هرساله در حدود 115000 کیلومترمربع از جنگلهای بارانی برای دامداری و کشاورزی نابود میشود و اگر بخواهیم نگاهی کلی به این مسئله داشته باشیم خواهیم دید که از سال 1945 تاکنون نصف جنگلهای بارانی حاره ایی نابودشده است تنها در مدت کمتر از 80 سال نیمی از جنگلهایی که عمری چندین میلیون ساله دارند، نابودشده است.
اثرات کاهش مساحت جنگلهای بارانی
از بین رفتن جنگلها نهتنها مؤثر بر کاهش مقدار اکسیژن تولیدی میشود بلکه در تغییر آبوهوای کره زمین و همینطور برهم خوردن چرخه طبیعت و از بین رفتن بسیاری از جانوران نیز مؤثر است زیرا این جنگلها دربرگیرنده مقدار بسیار زیادی از گونههای مختلف حیوانات و حشرات و … است و با برهم خوردن چرخه طبیعت این جانوران نیز بهمرور حذف خواهند شد.
آیا احیای جنگلها میتواند به ترمیم آنها کمکی کند؟
شاید بعد از اطلاع از این آمار و ارقام اهمیت بحث احیای جنگلها را بیشتر بتوان دریافت، احیای جنگلها درهرصورتی مفید است و به تنفس کره زمین کمک بسیار زیادی خواهد کرد اما حیوانات و گیاهان منقرضشده بعید است که دوباره شانس رویش داشته باشند زیرا بهطور مثال تکامل گیاهان گلدار تکاملی بوده است که در حدود 200 میلیون سال به طول انجامیده است و شاید تنها با احیای جنگلها بهوسیله کاشت گیاهان بومی بتوان مقداری از این آسیب بزرگ را جبران نمود.
بعد از سال 1990 که تا قبل آن سال اوج بهرهبرداری بیرویه از جنگلها بود، توسط برخی کشورها و سازمانها پیمانهایی برای حفاظت از جنگلها بسته شد تا از سرعت از بین رفتن جنگلهای بارانی کاسته شود اما همچنان شاهد از بین رفتن 178 میلیون هکتار از جنگلها از سال 1990 تا 2020 بودهایم که نشاندهنده نیاز تلاشی بسیار جددی تر و همگانیتر است.